SNELLE TECHNIEK Keramische mand of vlechtwerk
Licht en luchtig!
Kommen en schalen kunnen we maken door een lap klei in of op een mal te leggen. Een kom in een mal maken kan op verschillende manieren: we kunnen één grote lap klei in een mal leggen of meerdere kleine lapjes klei in de mal leggen en aan elkaar wrijven. We hoeven de kleinere lapjes aan de buitenkant niet in elkaar te wrijven als we het patroon dat ontstaat mooi vinden. Naast lapjes klei, kan je de kom ook opbouwen met verschillende kleirollen en zo zijn er eindeloos veel variaties. Als we de kleirolletjes niet tegen elkaar leggen, dan ontstaat er een keramische mand.
We kunnen deze manden gebruiken als fruitmand, als broodmand, als mand om noten of bessen in te leggen, als vergiet, als windlichtje of als sierobject. Onze lesbegeleidster Katrien Pandelaers is daarmee niet aan haar proefstuk.
Foto: Katrien Pandelaers
Ontwerp
We kiezen een poreuze drukmal (van gips of van biscuit gebakken klei). De mal bepaalt de vorm en de grootte van je mand. (Denk aan een krimp van ongeveer 10%)
- Denk na over het patroon dat je wil maken. Laat je bijvoorbeeld inspireren door kantwerk, vlechtwerk of gehaakte en gebreide patronen of eerder rasters. Teken dit eventueel met schetspotlood uit in je mal. Je kan ook kiezen voor een spontaan patroon dat ontstaat terwijl je werkt.
- Denk na over de dikte van de kleirollen. Wil je werken met dikke kleirollen of juist met heel fijne kleirollen.
- Denk na over je bovenrand. Wil je een bredere bovenrand, een dunne bovenrand of een rand die niet overal gelijk is. Ga je de kleirollen in de rand wrijven zodat ze in de rand worden opgenomen of laat je de kleirollen zichtbaar of zelfs uitsteken boven de rand. LET OP! Uitstekende rollen zijn wel meer kwetsbaar.
- Denk na over de bodem: ga je een gesloten of open bodem maken.
- Denk na over de afwerking: welke kleur klei ga je gebruiken, welke glazuur ga je gebruiken. De onderkant kan niet geglazuurd worden dus als je kiest voor een gekleurd glazuur, kan je de onderkant met een engobe van een gelijkaardige kleur insmeren.
Foto: Katrien Pandelaers
Foto: Katrien Pandelaers
Aan de slag
- Gebruik klei met fijne chamotte (vb. 11sf, 116sf, Nigra, …)
- Gebruik best een poreuze drukmal zodat je de mand in één keer kan afwerken. Als je een heel grote mand maakt, kan je best plastic folie in de mal leggen zodat je de mand in meerdere keren kan maken. Elke open vorm kan als mal gebruikt worden. Je hoeft niet per se een ronde vorm te kiezen maar de bij ronde vormen is de spanning wel gelijkmatig verdeeld waardoor je dus minder kans op barsten en vervormingen hebt.
- Teken indien nodig met schetspotlood een patroon in de mal.
- Rol verschillende kleirollen. Rol ze zo dun je zelf wil. Doe dit met gespreide vingers van binnen naar buiten en maak hierbij een beweging als de puntjes van een kroon.
- Leg dan de kleirollen één voor één in de mal en druk ze een goed maar voorzichtig aan waar ze elkaar kruisen.
- Probeer de mal gelijkmatig in te leggen. Begin best bij de bodem en werk zo naar boven.
- De rand werk je af naar keuze: je wrijft de kleirollen in de rand zodat ze met de rand versmelten, of je laat ze boven de rand uitsteken ofwel verbind je de verschillende rolletjes met elkaar om zo een onregelmatige rand te maken.
- LET OP! Hoe meer de kleirolletjes over elkaar liggen (hoe dichter het patroon dus), hoe steviger je mand uiteindelijk zal worden. Hoe opener je vorm, hoe meer kans op vervormingen bij de glazuurbak.
- Als alle kleirollen in de mal liggen, druk ze dan aan met een kleinere poreuze drukmal, of met een tennisbal.
- Je laat de mand in de mal lederhard worden.
- Haal je mand uit de mal van zodra die lederhard is: ze gaat dan niet meer vervormen en is ook nog stevig genoeg om ze vast te pakken. Als je wacht tot je mand volledig droog is, dan is het heel moeilijk om ze zonder brokken uit de mal te halen. Volledig droge klei is namelijk super breekbaar!
- Ook als je mand biscuit gebakken is (op 950°C), is je mand nog heel breekbaar. Wees dus voorzichtig bij het glazuren en neem de mand steeds op met je beide handen.
- Glazuren kan door het glazuur met een kwast aan te brengen of door je mand onder te dompelen. Werk liever niet met een sponsje omdat je dan misschien te veel druk uitoefent op het kwetsbare werk.
Variaties
- Leg afgescheurde repels klei in een mal.
- Leg netjes afgesneden repels of vierkante plaatjes in de mal.
- Vul de mal met allemaal bolletjes.
- Vul de mal met kleiringen.
- Vlecht de kleirollen en leg nadien de vlechten in de mal zodat je een soort gebreide mand krijgt.
- Laat de kleirollen/kleilappen/stukjes klei elkaar overlappen en wrijf ze goed in elkaar. Zo krijg je een kom/schaal met een patroon aan de buitenkant maar glad aan de binnenkant.
- Doe hetzelfde maar in plaats van in een mal, werk je op een mal zodat het patroon aan de binnenkant zit. LET OP! Haal de mand tijdig van de mal ivm de krimp.
- Theelichthoudertjes in een terracotta bloempotje met hele fijne worstjes die je zelf rolt of maakt aan de hand van een lookpers of een andere extruder (worstenmachine).
SUCCES!
love, create and be authentic
