TECHNIEK – glazuur aanbrengen op je werk – de basis
Je werk glazuren … het is een uitdaging!
Er bestaan verschillende technieken om glazuur op je werk aan te brengen. Elke techniek geeft een andere uitstraling op het eindresultaat.
Een glazuur wordt aangebracht na de eerste bakbeurt; de ruwbak. Dan is je werk nog poreus en wordt het glazuur goed opgenomen door de scherf. Vervolgens gaat het werk voor een tweede keer de oven in voor de hoogbak of glazuurbak en wordt het glazuur vastgebakken.
Wat is glazuur?
Een keramisch glazuur is een mengeling van oxiden en mineralen met water, die op een scherf wordt aangebracht en tijdens het bakken in de oven uitsmelt tot een glasachtige laag. Glazuren zijn in de handel verkrijgbaar in poedervorm en hoeven slechts met water (+ eventueel stelmiddel, bv Pehatine) gemengd te worden om gebruiksklaar te zijn. Je kan ook kant en klare glazuren kopen of aan de hand van formules kan je zelf glazuren samenstellen.
Goed om weten
Glazuren reageren onder invloed van verschillende omstandigheden.
Wanneer je werkt met één zelfde glazuur kan het resultaat al verschillend zijn afhankelijk van een aantal of een combinatie van factoren:
- De grootte van het te glazuren vlak.
- De vorm van het te glazuren vlak; hol, bol.
- Het oppervlak dat fijn of ruw is.
- De dikte van aanbrengen; hoeveel lagen? Voor de ene is 1 laag niet hetzelfde als voor de ander. Bouw daarom je eigen referenties op.
- De temperatuur waarop gestookt wordt.
- De plaats in de oven, die kan makkelijk een 10-tal graden verschillen van niveau tot niveau.
- Hoe dicht het werkt bij mekaar staat in de oven, sommige glazuren reageren op de hoeveelheid zuurstof.
- Ook kunnen sommige glazuren van het ene werk overslaan op het andere.
- Welke techniek je gebruikt voor het aanbrengen:
- Rondwalsen
- Spons
- Kwast
- Overgieten/dompelen
- Spuiten
Aan de slag
Voordat je start
- Zorg je er altijd voor dat je werkstuk stof- en vetvrij is. Anders kan je glazuurfouten in het resultaat krijgen.
- Wrijf je werkstuk proper met een vochtige spons. De scherf mag niet doordrongen zijn met water want dan zuigt het glazuur niet aan.
Een beetje vochtig kan geen kwaad, in tegendeel. Zo zuigt het glazuur ook niet te snel aan 😉 - Roer het glazuurmengsel goed op! De meeste glazuurgrondstoffen zijn zwaarder dan water en zullen altijd een beetje zakken naar de bodem. Roer je niet voldoende, dan zal je glazuur uit balans zijn en mogelijk andere resultaten geven dan verwacht.
Hoe wordt het glazuur aangebracht?
RONDWALSEN EN UITGIETEN
Dit is een handige methode voor borden, kommen en schalen.
- Giet een deel glazuur in een maatbeker, dat werkt handig.
- Giet een hoeveelheid glazuur in het werkstuk.
- Met een draaibeweging wals je het glazuur tot tegen de rand van het werkstuk.
- Wals nog een 2de maal rond met het glazuur tot tegen de rand.
- Giet het overtollige glazuur terug uit in je emmer/pot glazuur.
- Laat kort uitlekken en draai je werk weer om.
- De aflopers langs de buitenkant kan je afvegen met een spons.
Wil je ook de buitenkant glazuren dan is een kwast of spons aangewezen of je kan de buitenkant ook overgieten.
SPONZEN / TAMPONNEREN
- Sponzen met verschillende grofheden geven elk op hun beurt weer een invloed op het eindresultaat.
- Knip of snij een spons in een balkje waarvan de kortste kant een vlak heeft van +/- 2 à 3 cm2.
- Sop het kleine vlak van de spons in het glazuur en dep het opgenomen glazuur op de scherf van je werkstuk.
- Verdeel het regelmatig en neem glazuur bij zodra je merkt dat de spons opdroogt.
- Hier kan je net zoals bij het kwasten 2 à 3 lagen glazuur aanbrengen.
KWASTEN
- Gebruik een kwast met zachte haren:
- Voor kleiner werk kan dit een kwast met nylon haren zijn (geen varkensharen, deze zijn meestal te hard).
- Voor groter werk kan dit al een echte schilderskwast zijn (type wegwerp kwasten).
- Er bestaan ook hele goede glazuurpenselen in allerlei formaten met zachte maar geen te lange haren
–> de soort kwast die je gebruikt zal ook een invloed hebben op het resultaat.
- Het is belangrijk dat je altijd met een natte kwast werkt (dat er voldoende glazuur in de kwast zit om te verdelen) omdat anders de droge delen gaan oprollen. Neem dus tijdig glazuur bij. Zorg dat je borstel blijft glijden en niet gaat stroppen.
- Zet 1 laag en wacht tot het volledig is opgedroogd, dat zie je aan de kleur en wanneer het niet meer glanst.
- Zet vervolgens een 2de laag dwars over de 1ste laag, werk dus kruislings.
- Een 3de laag kan afhankelijk van hoe dik je aan het werken bent en de grootte van je werk.
- Tussen elke laag moet je altijd goed laten drogen, anders haal je de nog niet droge laag weer weg.
De resultaten van de video’s hierboven
RONDWALSEN EN UITGIETEN
SPONZEN - 2 lagen
KWASTEN - 2 lagen
papiertape trucje
DOMPELEN
Deze methode wordt vaak gebruikt voor het glazuren van bekers en vazen.
Objecten die niet al te groot zijn kan je ook dompelen om de buitenkant te glazuren. Het is wel nodig dat je een goede houvast hebt aan het werk. Je kan dan niet glazuren tot aan de onderrand omdat daar je vingers zitten om het vast te houden.
Je hebt dan wel een grotere hoeveelheid glazuur nodig om te kunnen werken.
Als je een moeilijke houvast hebt is er nog een trucje met de papiertape.
OVERGIETEN
In deze video laten we je zien hoe een grote schaal langs de binnen- en buitenkant wordt geglazuurd.
SPUITEN
Door glazuur te spuiten kan je meer egale resultaten bekomen maar het vraagt zeker wat oefenen om de techniek onder de knie te krijgen.
Om te spuiten heb je een spuitcabine met afzuiging nodig, een spuitpistool en een compressor.
Afkuisen van je werk
Een glazuur mag nooit aan de onderkan van een werk blijven want tijdens het bakken doet dit je werkstuk samensmelten met de ovenplaat. Het is daarom belangrijk dat je de onderkant goed nakijkt op aflopers.
- Veeg het glazuur aan de onderkant van je werk weg met een natte spons.
- Herhaal dit verschillende keren met telkens een propere uitgespoelde spons.
Het is ook niet goed dat je glazuur volledig tot tegen de rand onderaan zet, want het glazuur wordt een beetje stroperig tijdens het bakken en kan dus een beetje zakken. Zo bestaat opnieuw het risico dat je werkstuk zal vastkleven aan de ovenplaat.
Opkuisen als je gedaan hebt
- Werk proper want opgedroogd glazuur is heel fijn stof met schadelijke mineralen die we niet willen inademen of inslikken.
- Maak de glazuuremmer proper langs de rand, zowel binnen- als buitenkant, het deksel maak je ook proper voordat je afsluit.
- Veeg alle glazuurresten op je werkvlak en ook op de grond weg met water.
Gebruik van Pehatine
Bij Atelier-K! gebruiken we Pehatine als stelmiddel in bijna al onze atelierglazuren.
Pehatine is een hulpstof om glazuren beter te kunnen verwerken met de kwast of spons. Ook voor walsen, dompelen of overgieten heeft het zijn voordelen.
Om te spuiten werkt het iets minder goed omdat de Pehatine het glazuur vettiger maakt en daardoor minder gemakkelijk door de spuitmond komt.
SUCCES!
